μία διασκευή των Βακχών του Ευριπίδη.
«Η πόλη αυτή να μας δει. Να μας ακούσει.»
Ο Διόνυσος και οι ακόλουθοί του - οι Βάκχες του - έρχονται στην κεντρική σκηνή του Bios σε μια σκηνική τελετουργία σε διασκευή και σκηνοθεσία της Γεωργίας Τσαγκαράκη.
Δέκα ηθοποιοί και ένας μουσικός συμπράττουν ζωντανά επί σκηνής και με όχημα το τελετουργικό θέατρο συνθέτουν ένα μυητικό δρώμενο. Η ζωντανή ηλεκτρονική μουσική, εμπνευσμένη από τα εκστατικά αναστενάρια δίνει τον ρυθμό ώστε να αναδυθούν τα πρόσωπα του μύθου και να καλέσουν επί σκηνής “τον θεό που δονεί και δονείται”.
Προσεγγίζοντας τις Βάκχες ως μια βίαιη διαβατήρια τελετή ενηλικίωσης του Πενθέα, οι ηθοποιοί παρασύρουν τους θεατές στο δύσκολο -In Between-, ένα ηλεκτρισμένο μεταβατικό στάδιο βασισμένο στην ενδιάμεση φάση των Διαβατήριων τελετών (αποκόλληση-μετάβαση-ενσωμάτωση). Εκεί θα συναντηθούν μετέωροι σε έναν κοινό τόπο, όπου μέσω της τελετουργίας -διθύραμβος- θα οδηγηθούν στη μεταμόρφωση, τον “θάνατο” και τελικά στην αποδοχή της ταυτότητας.
In Between_ ένας Διθύραμβος
Το υλικό ξεκίνησε να δουλεύεται μετά την πρώτη καραντίνα (Μάιος ’20) σε μορφή εργαστηρίου πάνω στις Βάκχες. Δουλέψαμε 2 μήνες μέχρι το καλοκαίρι- σε ένα κτήμα στο Χαλάνδρι- και μετά άλλους 2 μήνες ώσπου μπήκαμε σε 2η καραντίνα. Η ομάδα είχε διευρυνθεί, υπήρχε ανάγκη και συνεχίσαμε 5 μήνες διαδικτυακά. Εκεί βγήκε ο «Ο Κύκλος του Διονύσου» , μια παράσταση που έγινε στο κτήμα το καλοκαίρι του ’21. Αυτήν την δουλειά προσάρμοσα σε κλειστό χώρο, με κάποιες αλλαγές στην διανομή , στα κοστούμια και στον φωτισμό. Συγκεκριμένα σε αυτήν την φάση δημιουργίας της παράστασης, δουλέψαμε πολύ στην κατανόηση του κειμένου και την πιθανή σχέση του με το σήμερα. Μέσα από αναλυτικές αναγνώσεις και ασκήσεις με σύμβολα και αφηγήματα, οι ηθοποιοί συνδέθηκαν με το έργο και αναπτύχθηκε μια κοινή περιοχή στην Δραματουργία: Οι Βάκχες ως Διαβατήρια Τελετή ενηλικίωσης των ρόλων και των τελεστών. Ο τίτλος στο πρώτο του σκέλος - In Between- είναι εμπνευσμένος από την ενδιάμεση μεταβατική φάση των Διαβατήριων τελετών όπως τις ορίζει ο Γερμανός ανθρωπολόγος Arnold Van Gennep. Σε αυτή τη φάση το άτομο αφού έχει αποκολληθεί από την οικογένεια και λίγο πριν ενταχθεί στην κοινωνία, αιωρείται σε μια άβυσσο ανασφάλειας . Όλα τα δεδομένα έχουν μετακινηθεί, όλες οι σταθερές έχουν μετατοπιστεί. Βιώνει την αγωνία της υπαρξιακής μοναξιάς έξω από την μήτρα της μητέρας (οικογένεια) αλλά και πριν την ένταξη στην μήτρα του πατέρα( κοινωνία). Σε αυτήν την
αιώρηση συναντάμε τον Πενθέα που μέσα από την τελετουργία του - Ένας Διθύραμβος- έρχεται σε επαφή με την ατομική του ύπαρξη . Συγκρούεται με όλα τα στοιχεία του υποσυνειδήτου , βρίσκεται στην έρημο του πλανήτη του κι αφού γεννηθεί πεθαίνοντας διαμελιζόμενος, ξανασυναρμολογείται ως Εαυτός. Το έργο, οι ρόλοι , και η ευρύτερη σύμβαση του δρώμενου υπηρετούν αυτήν την εσωτερική καταδίωξη έως την κάθαρση του ήρωα. Εργαλεία του υποσυνείδητου αναπαριστούν τις εσωτερικές συγκρούσεις και φωτίζουν την πολυφωνία που κατοικεί μέσα στον Πενθέα. Μέσα στον κάθε Πενθέα.
Στην Δραματουργική και σκηνοθετική μου διαδικασία αφού αναδυθεί το εκάστοτε συλλογικό ζητούμενο, παρατηρώ και εμβαθύνω τόσο όσο χρειάζεται η στιγμή για να ανακαλύψω την πιθανή σύνδεση του ατόμου με τον ρόλο. Αφουγκράζομαι τις δυναμικές της ομάδας και αναθέτω τους ρόλους σε αυτούς που είναι «έτοιμοι» να τους παίξουν. Μετά έρχεται η διαδικασία ανάπτυξης του ατόμου/ηθοποιού μέσα από τον ρόλο. Μια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης που στην σκηνική εργασία είναι αναγκαία , αφού μεταλλάσει και το τελικό αποτέλεσμα. Ένα έργο που αναπνέει μαζί με τους ηθοποιούς και τους θεατές.
Μουσικά η έρευνα μου πάνω στα χορικά των Βακχών έχει ξεκινήσει από το 2017. Όταν πρωτοπαρουσίασα την διασκευή στην Χιλή και αποφάσισα να βάλω σε ρυθμό τα χορικά μέρη. Πάνω σε αυτή την ίδια ρυθμική αγωγή είναι παρουσιασμένα και στην σημερινή εκδοχή του IN Between. Αντίστοιχα , με τις μελωδικές γραμμές δουλεύω από τότε πάνω σε παραδοσιακά νανουρίσματα και τραγούδια της ξενιτιάς και το ρυθμικό μοτίβο από τα Αναστενάρια της Βορείου Ελλάδας. Αυτό έχει υπάρξει και η έμπνευση για μια εκπαιδευτική φόρμα που ανέπτυξα προκειμένου να πλησιάσω την έννοια της σκηνικής έκστασης. Ο επαναλαμβανόμενος ρυθμός και η ενσωμάτωση του, «έφτιαξε» αυτήν τη φόρμα επικοινωνίας (ΤΑ-ΤΙΚΙ-ΤΑ) , που τουλάχιστον στις ξένες χώρες που διδάσκω , αλλά και εδώ πλέον με την αφορμή αυτού του εργαστηρίου και της παράστασης, έχει αποδειχθεί λειτουργική. Καθώς είναι μη λεκτική και στηρίζεται στον ρυθμό και το σώμα.
Στο In between μια άλλη μουσική επιλογή που έκανα ήταν να χρησιμοποιήσω ηλεκτρονική μουσική (atmospheric ambient, Trance, Dubstep κ.α) . Θεώρησα ότι θα λειτουργούσε ως γέφυρα επικοινωνίας με το σήμερα και θα διευκόλυνε την ρυθμική απόδοση των χορικών όπως ήταν γραμμένα. Γιατί το σημαντικότερο είναι να ακουστεί και να ταξιδέψει το κείμενο στο κοινό. Άλλωστε εγώ είμαι παιδί των 90ς και η εκστατική συνθήκη που πρότεινε αυτή η μουσική τότε που πρωτοεμφανίστηκε είναι καταγεγραμμένη μέσα μου. Είχα την τύχη να συναντήσω έναν νέο ταλαντούχο μουσικό, τον Στέφανο Γιακουμάκη, που συνεργαστήκαμε εντατικά(από την φάση της διαδικτυακής πρόβας) για να παραχθεί ένα οργανικό αποτέλεσμα. Με την ζωντανή παρουσία του επί σκηνής δημιουργεί και συνομιλεί με τους ηθοποιούς και το έργο και έχουμε μια ακόμα αυθεντική συνθήκη τελετουργίας. Από παραδοσιακά ακούσματα ενσωματώσαμε ένα νανούρισμα από την Θράκη (Έλα ύπνε) που μέσα από τις πρόβες διασκευάστηκε και βρήκε τον χώρο του. Επίσης το ρυθμικό μοτίβο από τα Αναστενάρια που χρησιμοποιείται σε δύο χορικά και «καθορίζει» άτυπα την ενεργειακή ανάπτυξη του δρώμενου.
Από το εργαστήριο στην επαγγελματική παράσταση.
Σημαντική συνθήκη αυτής της δουλειάς είναι η ενεργητική και καλλιτεχνική παρουσία των μελών της ομάδας. Όλα τα μέλη είναι υπεύθυνα της σκηνικής ροής και εξέλιξης του εγχειρήματος. Μέσα από το «Συμβόλαιο» που έχει φτιαχτεί στα αρχικά στάδια της δουλειάς, όσο ενδυναμώνονται , τόσο μεγεθύνουν και προτείνουν και δημιουργούν. Ανάλογα αναδύθηκαν και νέοι ρόλοι στην παραγωγή και προώθηση της δουλειάς από τον Δημήτρη Σκούρτη, την Ελπινίκη Μαραπίδη και την Μερόπη Παπαστεργίου. Μια εξέλιξη που οδηγεί την ομάδα σε μια μεγαλύτερη αίσθηση ανεξαρτησίας και αυτοδιαχείρισης. Και δίνει ελπίδα για ένα δημιουργικό μέλλον.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Σκηνοθεσία - διασκευή - κίνηση: Γεωργία Τσαγκαράκη
Μουσική σύνθεση και live εκτέλεση: Στέφανος Γιακουμάκης
Σχεδιασμός φωτισμών: Χάρης Γερμανίδης
Κοστούμια: Francesco Infante
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Πότση
Φωτογραφίες - trailer παράστασης : Χάρης Γερμανίδης
Οργάνωση - εκτέλεση παραγωγής: Ελπινίκη Μαραπίδη, Μερόπη Παπαστεργίου, Δημήτρης Σκούρτης
Παίζουν: Αθηνά Βελημβασάκη, Κωνσταντίνα Βλάχου, Ελένη Γεωργίου, Ελευθερία Λουπασάκη, Ελπινίκη Μαραπίδη, Μερόπη Παπαστεργίου, Δημήτρης Σκούρτης, Μηνάς Σπανάκης, Γεωργία Τσαγκαράκη, Σαμψών Φύτρος
“ In Between _A Dithyramb"
An adaptation of Euripides' Bacchae.
First presentation, Bios February 2022.
Ten actors and a musician collaborate live on stage under the ritualistic convention of ceremonial theatre. The live electronic music, gives the rhythm for the progress of the myth to develop and invites and on stage "the god who vibrates". Approaching Bacchae as a heartfelt passage to Adulthood for Pentheus, the actors lead the audience into the difficult -In Between-, an electrifying transitional stage based on the intermediate phase of the Rites of Passage. (detachment-transition-integration).
Adaptation, Direction, movement: Georgia Tsangaraki
Music composition and live performance: Stefanos Giakoumakis
Lighting design: Haris Germanidis
Costumes: Francesco Infante
Assistant director: Maria Potsi
Photos - trailer: Haris Germanidis
Organization - production: Elpiniki Marapidi, Meropi Papastergiou, Dimitris Skourtis
Cast: Athena Velimbasaki, Konstantina Vlachou, Eleni Georgiou, Eleftheria Loupasaki, Elpiniki Marapidi, Meropi Papastergiou, Dimitris Skourtis, Minas Spanakis, Georgia Tsagaraki, Sampson Fytros
